Pirotechnika widowiskowa – zasady bezpieczeństwa

„Pirotechnika widowiskowa – zasady bezpieczeństwa”

W okresie świąteczno-noworocznym wiele osób uświetnia zabawę efektownymi petardami, fajerwerkami, racami, rakietami świetlnymi, itp. wyrobami pirotechniki widowiskowej. Są to wyroby, które dając wspaniałe efekty wizualne i dźwiękowe, przy nieodpowiedzialnym użytkowaniu, mogą stwarzać poważne niebezpieczeństwo dla użytkowników, widzów, osób postronnych i obiektów. Efekty te są wynikiem gwałtownego spalania niewielkiej ilości materiału wybuchowego zawartego w tych wyrobach, jednak przy braku ostrożności, mogącego spowodować poważne obrażenia kończyn, twarzy, wzroku, słuchu, itp. Ten niewielki z pozoru wybuch może spowodować pożar innych materiałów palnych, a na pewno materiałów niebezpiecznych pożarowo – oparów cieczy łatwopalnych, lub innych łatwo zapalnych materiałów. Z pozoru niegroźna fala uderzeniowa efektownego huku, może spowodować uszkodzenia słuchu. W zamkniętej przestrzeni może spowodować uszkodzenia elementów szklanych, itp., stwarzających zagrożenie dla zdrowia.

Optymizmem napawa powiatowa statystyka z minionych 5 lat. Od 2011 r. inowrocławscy strażacy nie odnotowali na obszarze powiatu inowrocławskiego żadnego pożaru, którego przypuszczalną przyczyną było nieostrożne użytkowanie wyrobów pirotechniki widowiskowej. Jednak każdego roku media informowały o przypadkach obrażeń osób nieostrożnie obchodzących się z wyrobami pirotechniki widowiskowej w różnych częściach Polski. Dochodziło również do groźnych pożarów wyrobów pirotechniki widowiskowej w obiektach handlowych i magazynach.

Apelujemy o zachowanie szczególnej ostrożności przy użytkowaniu petard, rac, rakiet świetlnych, itp. wyrobów pirotechniki widowiskowej.

Zawsze używaj ich zgodnie z instrukcją.

Zawsze na przestrzeni otwartej.

Zawsze zachowaj bezpieczną odległość, co najmniej kilku metrów od użytej petardy, racy, rakiety, itp.

Rakiet fajerwerków nigdy nie „puszczaj” trzymając ich drewniany wspornik w dłoni. Zawsze „puszczaj” je z pustej butelki – wspornik wstaw do pustej, ustawionej stabilnie szklanej butelki.

Nigdy nie rzucaj petard, fajerwerków, rac, nie kieruj rakiet na inne osoby, pojazdy, na budynki.

 

Podmioty zajmujące się sprzedażą materiałów pirotechnicznych powinny uwzględnić elementy zapewniające bezpieczeństwo takie jak:

  • Odpowiednia lokalizacja stoisk sprzedaży. Stoiska powinny zapewniać odpowiednią przestrzeń zapewniającą swobodę operowania wyrobami pirotechniki widowiskowej dla kupujących i personelu. Nie powinny znajdować się w pobliżu głównych ciągów komunikacyjnych obiektu prowadzących do wyjść ewakuacyjnych, w obrębie klatek schodowych oraz w piwnicach.
  • Właściwa organizacja stoisk sprzedaży. Bardzo często spotykanym uchybieniem jest pozostawienie stoisk do sprzedaży samoobsługowej. Sprzedaż przedmiotów zawierających materiały pirotechniczne powinien prowadzić sprzedawca, podając tylko pojedyncze sztuki wyrobów.

Stoiska powinny być również zaopatrzone w odpowiednie znaki informacyjne i ostrzegawcze o zakazach:

  • sprzedaży osobom niepełnoletnim,
  • otwierania opakowań wyrobów pirotechnicznych na terenie obiektu,
  • użytkowania wyrobów pirotechnicznych w obiekcie, jak również na terenie do niego przyległym.

Sprzedaż materiałów pirotechnicznych regulują przepisy o ochronie przeciwpożarowej w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109, poz. 719), dalej „rozp. ws. ochr. ppoż. budynków…”; ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. Nr 67, poz. 679 z późn. zm.) oraz Ministra Gospodarki Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy produkcji, transporcie wewnątrzzakładowym oraz obrocie materiałów wybuchowych, w tym wyrobów pirotechnicznych (Dz. U. Nr 163, poz. 1577 ze zm.); rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 27 października 2010 r. w sprawie pomieszczeń magazynowych i obiektów do przechowywania materiałów wybuchowych, broni, amunicji oraz wyrobów o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U. Nr 222, poz. 1451).

 

Materiały pirotechniczne widowiskowe należy przechowywać i sprzedawać z zachowaniem szczególnych środków ostrożności!

Można prowadzić sprzedaż materiałów pirotechnicznych widowiskowych w obiektach przeznaczonych na cele handlowe pod warunkiem, że pomieszczenia sklepowe i zaplecza będą spełniały następujące wymagania:

temperatura w pomieszczeniach przy pomiarze na wysokości 1 m od podłogi nie przekracza 30°C (303 K) i zainstalowane są środki techniczne gwarantujące spełnienie tego wymogu;

są wyposażone w co najmniej dwie gaśnice pianowe o minimalnej 6-litrowej pojemności środka gaśniczego oraz w koc gaśniczy – wg specyfikacji producentów w większości przypadków obowiązuje zakaz gaszenia zapalonych materiałów pirotechnicznych tzn. należy je pozostawić do wypalenia, a później dogasić, ponadto w wielu przypadkach producenci zabraniają używania gaśnic proszkowych;

przechowywane wyroby pirotechniczne posiadają zabezpieczenie przed powstawaniem w nich niekorzystnych przemian chemicznych lub fizycznych, mogących powodować zwiększenie wrażliwości materiału na bodźce, pogorszenie trwałości chemicznej oraz powodujących inicjację wybuchu lub zapłon;

posiadają konstrukcję zabezpieczającą przechowywane materiały przed kradzieżą oraz dostępem nieuprawnionych osób;

posiadają system wentylacji wyciągowej;

są usytuowane w obiekcie, który posiada sprawną instalację odgromową, spełniająca wymagania ochrony przed wyładowaniami atmosferycznymi

urządzenia i instalacje elektryczne są sprawne technicznie i spełniają wymagania bezpieczeństwa zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi instalacji elektrycznych w obiektach budowlanych

elementy i przewody grzewcze w pomieszczeniach są rozmieszczone przynajmniej w odległości 1 m od opakowań zawierających wyroby pirotechniczne, a ich temperatura nie przekracza 120oC (393 K);

drzwi ewakuacyjne otwierają się na zewnątrz pomieszczenia w wyniku pchnięcia lub rozsuwają się po stronie zewnętrznej pomieszczenia;

okna służące za wyjścia awaryjne otwierają się na zewnątrz, natomiast otwory okienne posiadają wymiary co najmniej 0,75 m × 0,75 m;

wymiary wewnętrzne pomieszczeń zapewniają bezpieczne operowanie opakowaniami składowanych wyrobów oraz swobodne poruszanie się osób kupujących i personelu;

półki, regały i inne wyposażenie pomieszczeń są wykonane z materiałów trudno zapalnych, uniemożliwiających tworzenie się w czasie pożaru szkodliwych substancji chemicznych, zagrażających zdrowiu lub życiu ludzi;

materiały pirotechniczne widowiskowe nie powinny być lokalizowane w pobliżu głównych ciągów komunikacyjnych prowadzących do wyjść ewakuacyjnych, w obrębie klatek schodowych oraz w piwnicach.

w przypadku, gdy sprzedaż wyrobów pirotechnicznych widowiskowych prowadzona jest na terenie obiektów handlowych, na których nie jest wydzielone osobne pomieszczenie dla tych materiałów, wówczas w bezpośrednim ich otoczeniu nie należy przechowywać substancji łatwopalnych lub butli zawierających gaz pod ciśnieniem.

 

Wyroby pirotechniczne widowiskowe mogą być przechowywane w pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza w ilościach brutto podanych poniżej:

  • wyrób: 1.4 S - pom. sklepowe – 300 kg, pom. zaplecza – 1000 kg,
  • wyrób: 1.4 G - pom. sklepowe – 300 kg, pom. zaplecza – 1000 kg.

Pracodawca prowadzący obrót wyrobami pirotechnicznymi, w tym o przeznaczeniu widowiskowym, powinien zapewnić bezpieczeństwo ludzi, mienia i środowiska, a w szczególności:

Przechowywać wyroby pirotechniczne właściwie opakowane i oznakowane, w ustalonych terminach ważności.

Opracować i posiadać aktualną instrukcję przechowywania wyrobów pirotechnicznych, obejmującą zasady ich utylizacji, oraz instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy dla wszystkich stanowisk pracy.

Zapewniać przestrzeganie instrukcji magazynowania wyrobów pirotechnicznych oraz instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy na wszystkich stanowiskach pracy.

Zapewniać bezpieczny transport wewnątrzzakładowy wyrobów pirotechnicznych.

Transport wyrobów pirotechnicznych widowiskowych powinien być prowadzony ręcznie lub przy użyciu wózków obsługiwanych ręcznie.

Zapewniać ochronę wyrobów pirotechnicznych przed kradzieżą oraz dostępem osób nieupoważnionych.

Nie powinno dopuszczać się do samoobsługowej sprzedaży tych wyrobów, przedmioty powinien podawać sprzedawca.

W pomieszczeniach, w których znajdują się wyroby pirotechniczne, nie przechowywać materiałów, narzędzi oraz wyposażenia innego niż określone w instrukcji przechowywania.

Wykluczyć możliwość wpływu na wyroby pirotechniczne bodźców mogących spowodować wybuch lub zapłon.

W pomieszczeniach sklepowych i pomieszczeniach zaplecza prowadzić wyłącznie prace związane z przeznaczeniem tych pomieszczeń.

Prace mogące doprowadzić do ogrzewania i zapłonu wyrobów pirotechnicznych, w szczególności prace remontowe pomieszczeń, prowadzić wyłącznie po usunięciu wyrobów pirotechnicznych z tych pomieszczeń oraz po potwierdzeniu na piśmie przez upoważnioną przez pracodawcę osobę, że wyroby zostały usunięte.

W razie uszkodzenia opakowania rozsypaną zawartość zbierać i neutralizować we właściwy sposób, zgodnie z obowiązującą instrukcją magazynowania.

Urządzenia elektryczne, sygnalizacyjne, odgromowe oraz inne instalacje znajdujące się w pomieszczeniach i obiektach poddawać kontroli przed dopuszczeniem do eksploatacji, a następnie, raz w roku kontrolować, dokumentując wyniki kontroli pisemnym protokołem.

Opakowania lub pojemniki z wyrobami pirotechnicznymi przechowywać na półkach, regałach lub w miejscach do tego przeznaczonych oraz układać w sposób uniemożliwiający ich przypadkowe przemieszczanie się, przewraca-nie lub deformowanie pod wpływem nadmiernego ciężaru, z zachowaniem możliwości ich przemieszczania zgodnie z potrzebami.

Materiały tak składowane nie mogą również znajdować się w zasięgu kupujących.

W przypadku powstania zagrożenia spowodowanego zainicjowaniem przechowywanych wyrobów pirotechnicznych działać zgodnie z instrukcją postępowania w sytuacji awaryjnej. Instrukcja postępowania w sytuacji awaryjnej powinna zawierać:

rodzaj i skalę zagrożeń;

sposób postępowania w przypadku awarii i sposób organizacji akcji ratowniczej, ze wskazaniem lokalizacji stosowanych środków gaśniczych;

zasady oraz miejsce ewakuacji ludzi;

sposób powiadamiania straży pożarnej, Policji lub innych jednostek ratowniczych;

sposoby zabezpieczenia miejsca awarii, likwidacji bezpośrednich skutków oraz metody przeciwdziałania rozszerzaniu się skutków awarii.

W pomieszczeniach, w których znajdują się wyroby pirotechniczne, nie używać otwartego ognia.

Przedsiębiorca, który prowadzi obrót materiałami pirotechnicznymi widowiskowymi przeszło 90 dni w roku jest zobowiązany do opracowania karty kwalifikacyjnej obiekty, którą dołącza się do książki obiektu budowlanego.

 

Opracował: st. kpt. Artur Kiestrzyn